Việc tầm soát bệnh về mắt do đái tháo đường là điều cực kỳ quan trọng, phát hiện sớm những vấn đề về thị lực sẽ giúp bạn phòng tránh được những hậu quả nghiêm trọng. Khám phá các phương pháp tầm soát ngay!

1. Tại sao cần tầm soát biến chứng mắt ở người đái tháo đường?

Người mắc đái tháo đường có nguy cơ cao gặp phải các biến chứng mắt như: võng mạc đái tháo đường, đục thủy tinh thể và tăng nhãn áp.

Việc tầm soát các biến chứng về mắt khi mắc đái tháo đường típ 2 giúp:

• Phát hiện sớm các tổn thương ở mắt ngay từ giai đoạn đầu.
• Tăng hiệu quả điều trị, giảm nguy cơ mất thị lực vĩnh viễn.
• Kịp thời cập nhật và theo dõi tiến triển bệnh lý, từ đó điều chỉnh phương pháp điều trị sao cho phù hợp.

2. Khi nào cần bắt đầu tầm soát biến chứng mắt đái tháo đường?

2.1. Người mắc đái tháo đường típ 1

Người mắc đái tháo đường típ 1 cần tầm soát:

• Lần đầu sau 5 năm kể từ thời điểm chẩn đoán mắc bệnh.
• Khám mắt định kỳ mỗi năm một lần hoặc theo chỉ định của Bác sĩ.

2.2. Người mắc đái tháo đường típ 2

Người mắc đái tháo đường típ 2 cần tầm soát:

• Ngay tại thời điểm được chẩn đoán mắc đái tháo đường, vì các biến chứng về mắt có thể đã xuất hiện thời gian trước đó.
• Khám mắt định kỳ hàng năm.

3. Quy trình tầm soát biến chứng mắt đái tháo đường

Tầm soát biến chứng mắt đái tháo đường bao gồm nhiều bước kiểm tra từ cơ bản đến chuyên sâu, nhằm đánh giá sức khỏe toàn diện của mắt. Đây là quy trình được thiết kế nhằm phát hiện sớm các tổn thương, các bệnh về mắt ngay cả khi chưa có triệu chứng.

3.1. Đo thị lực (Visual Acuity Test)

Mục đích: kiểm tra khả năng nhìn rõ các vật thể ở xa và gần.

Quy trình: nhìn vào bảng đo mắt Snellen hoặc các chữ cái/biểu tượng với kích thước khác nhau để Bác sĩ ghi nhận mức độ thay đổi thị lực so với lần khám trước.

Dấu hiệu cần chú ý: giảm thị lực, tình trạng không cải thiện cho dù đã đeo kính. Đây là cảnh báo sớm của bệnh võng mạc hoặc đục thủy tinh thể.

3.2. Đo áp lực nội nhãn (Tonometry Test)

Mục đích: đo áp suất bên trong mắt để phát hiện nguy cơ tăng nhãn áp.

Quy trình: Bác sĩ sử dụng máy đo áp lực, sau khi nhỏ thuốc tê thì áp nhẹ thiết bị lên mắt để kiểm tra.

Dấu hiệu cần chú ý: áp lực nội nhãn cao là dấu hiệu của tăng nhãn áp – một biến chứng nguy hiểm cần được điều trị kịp thời ở người mắc đái tháo đường.

3.3. Soi đáy mắt (Fundoscopy)

Mục đích: quan sát trực tiếp võng mạc, hoàng điểm và các mạch máu nhỏ trong mắt.

Quy trình: Bác sĩ sử dụng kính soi đáy mắt hoặc đèn sinh hiển vi để kiểm tra các dấu hiệu bất thường. Có thể cần sử dụng thuốc giãn đồng tử để mở rộng đồng tử, giúp quan sát và kiểm tra rõ hơn.

Dấu hiệu cần chú ý: xuất hiện mạch máu mới, phù nề hoặc xuất huyết nhỏ. Đây là cảnh báo của bệnh võng mạc đái tháo đường.

3.4. Chụp cắt lớp võng mạc (OCT – Optical Coherence Tomography)

Mục đích: phân tích chi tiết các lớp võng mạc để phát hiện tổn thương không thể thấy bằng mắt thường.

Quy trình: sử dụng máy OCT để quét qua võng mạc, tạo ra hình ảnh cắt lớp với độ phân giải cao. Kỹ thuật này giúp Bác sĩ xác định được những tổn thương nhỏ hoặc phù nề hoàng điểm.

Dấu hiệu cần chú ý:

• Phù hoàng điểm: dịch tích tụ trong võng mạc gây suy giảm nghiêm trọng thị lực trung tâm.
• Thoái hóa võng mạc: lớp võng mạc bị tổn thương do thiếu oxy hoặc tổn thương kéo dài.

3.5. Chụp mạch máu huỳnh quang (FFA – Fundus Fluorescein Angiography)

Mục đích: đánh giá lưu thông máu qua các mạch máu võng mạc để phát hiện tắc nghẽn, rò rỉ hoặc tổn thương.

Quy trình: tiêm thuốc vào tĩnh mạch tay, thuốc sẽ đi vào mạch máu trong mắt và phát sáng khi được chiếu tia sáng chuyên dụng. Sau đó Bác sĩ sẽ chụp lại các hình ảnh để phân tích.

Dấu hiệu cần chú ý: tắc nghẽn hoặc rò rỉ mạch máu. Đây là biểu hiện của bệnh võng mạc đái tháo đường giai đoạn nặng.

4. Làm sao để phòng tránh bệnh về mắt do đái tháo đường

Việc tầm soát bệnh về mắt do đái tháo đường giúp phát hiện sớm những tổn thương, ngăn ngừa những biến chứng nghiêm trọng. Đồng thời tăng hiệu quả điều trị với nhiều phương pháp có hiệu quả điều trị cao khi phát hiện sớm. Vậy làm sao để phòng ngừa và cải thiện các biến chứng về mắt đái tháo đường?

• Khám mắt định kỳ: tầm soát mắt ít nhất một lần mỗi năm hoặc thăm khám theo chỉ định của Bác sĩ.
• Kiểm soát đường huyết: duy trì HbA1c dưới 7% để giảm nguy cơ tổn thương mạch máu mắt.
• Chế độ sống lành mạnh: tăng cường vận động, ăn uống khoa học, ngủ đủ giấc, uống đủ nước, hạn chế rượu bia, bỏ thuốc lá,...

Tầm soát bệnh về mắt do đái tháo đường là điều cực kỳ quan trọng. Song song với đó là cần theo dõi và duy trì lối sống lành mạnh để cải thiện nguyên nhân từ gốc gây nên biến chứng - đó là đái tháo đường. Việc ứng dụng các app công nghệ để kiểm soát sức khỏe đường huyết đang ngày càng phổ biến. Ngoài điều trị, việc nhận diện các biến chứng mắt cũng sẽ được rà soát cụ thể, từ đó có được sự tư vấn và điều trị sớm từ Bác sĩ chuyên môn. Cảnh giác và cải thiện sức khỏe ngay từ hôm nay.

Tài liệu tham khảo

1. Eye Complications, American Diabetes Association, https://diabetes.org/about-diabetes/complications/eye-complications 

2. Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị và quản lý Bệnh võng mạc đái tháo đường, Bộ Y tế - Cục quản lý khám chữa bệnh, 25/06/2023 

Nội dung trên chỉ mang tính tham khảo, không thay thế cho tư vấn y khoa. Hãy trao đổi trực tiếp với Bác sĩ để có hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của mỗi người! Xem thêm >